Plan Gospodarki Odpadami

 

8. PROGRAM EDUKACJI Z ZAKRESU GOSPODARKI ODPADAMI

Jednym z ważniejszych warunków realizacji Programu jest wysoka świadomość społeczeństwa, które powinno brać aktywny udział w strategii zagospodarowania odpadów. Dlatego też należy prowadzić odpowiednie działania, których celem jest zmiana dotychczasowego postępowania mieszkańców oraz przyjeżdżającym turystów w sferze konsumpcji i postępowania z odpadami.

8.1. Strategia prowadzenia kampanii

8.1.1. Zadania kampanii.

Do głównych zadań kampanii należą:

  • przegląd istniejących na terenie gminy materiałów, których celem jest podnoszenie świadomości społeczeństwa,

  • przygotowanie kampanii na rzecz podniesienia świadomości społeczeństwa,

  • identyfikacja problemów, których nie omawiają dostępne materiały informacyjne,

  • opracowanie dodatkowych materiałów informacyjnych,

  • wprowadzenie w życie powyższej kampanii.



8.1.2. Elementy kampanii.

Strategia prowadzenia kampanii składa się z następujących elementów:

  • krótka kampania (6 miesięcy) opracowana w celu osiągnięcia największych i najwcześniej dostrzegalnych efektów,

  • program podstawowy (2 lata),

  • program długoterminowy (10 lat i więcej).



8.1.3. Rodzaje kampanii podnoszenia świadomości społecznej.

Istnieją różne rodzaje kampanii podnoszenia świadomości społecznej, wśród których można wyróżnić: kampanię „fali nośnej”, kampanie tematyczne, akcje podejmowane w ramach kampanii.
Kampania „fali nośnej” dotyczy problemu środowiska jako całości, nie zaś tylko jednego jego aspektu. Jest przewidziana do popierania „przyjaznych środowisku” wartości i wymogów wśród społeczeństwa. Można ją stosować dla szerokiej opinii publicznej.
Kampanie tematyczne mogą przekazywać wiedzę dotyczącą pewnych aspektów problemów środowiskowych lub zachęcania do bardziej świadomych zachowań.
Bazując na płaszczyźnie stworzonej w czasie powyższych kampanii, można podejmować akcje dotyczące np. selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych pochodzących z gospodarstw domowych.

8.2. Tematy szkoleń

Kampanie powinny być kierowane do poszczególnych grup wiekowych i społecznych:

  • dzieci,

  • dorośli:

  • osoby odpowiedzialne za decyzje polityczne dotyczące gospodarki odpadami,

  • kadra techniczna biorąca udział w realizacji programu gospodarki odpadami.


Tematy szkoleń powinny być dobrane do ww. grup przy uwzględnieniu ich specyfiki, np.:


Temat

Grupa

Ochrona środowiska naturalnego

dzieci i dorośli

Wspólna odpowiedzialność za stan środowiska

dzieci i dorośli

Trucizny w śmieciach domowych

dzieci i dorośli

Nadmierne opakowania

dzieci, dorośli i producenci

Zapobieganie powstawaniu odpadów

dzieci i dorośli

Recykling

dorośli i dzieci

Czysta produkcja – eliminowanie toksycznych odpadów, technologii i produktów

dorośli

Idea czystego regionu

dzieci i dorośli

Kompostowanie odpadów w przydomowym ogródku

dzieci i dorośli

Problematyka dzikich składowisk

dzieci i dorośli

Konieczność zachowania surowców i paliw naturalnych

dzieci i dorośli



8.3. Wybór formy przekazu

Formy przekazu dzielą się na: materiały drukowane, materiały audiowizualne i imprezy promocyjne.

1. Materiały drukowane nie wymagające dużych nakładów:

  • krótkie materiały drukowane, takie jak ulotki, ulotki typu „pytania i odpowiedzi”, zestawienia faktograficzne, wkładki i broszury, zwykłe obwieszczenia i powiadomienia służb komunalnych;

  • publikacje w prasie i wydawnictwach periodycznych, takie jak: artykuły, komentarze, stałe rubryki, wywiady, listy do redakcji, artykuły redakcyjne;

  • materiały dla prasy: komunikaty, powiadomienia i obwieszczenia służb komunalnych;

  • plakaty;

  • obszerne, starannie wydrukowane broszury, biuletyny, opracowania, raporty i monografie;

  • opracowane graficznie obwieszczenia służb komunalnych;

  • materiały kształceniowe: programy nauczania, materiały samokształceniowe, materiały dla nauczycieli;

  • okolicznościowe pamiątki (znaczki, długopisy, teczki z nadrukami itp.).

2. Materiały audiowizualne:

  • wywiady dla radia i telewizji;

  • pokazy przezroczy;

  • ogłoszenia służb komunalnych w radiu i telewizji;

  • filmy;

  • wystawy.

3. Imprezy promocyjne:

  • konferencje prasowe;

  • wizyty oficjalne;

  • zebrania mieszkańców;

  • imprezy specjalne (festiwale, akcje);

  • warsztaty, seminaria, konferencje.

Każda z proponowanych form posiada swoją specyfikę, swoje zalety i wady. Często, wybór formy przekazu jest wyborem pomiędzy jej przydatnością, a możliwościami finansowymi.


8.4. Koszty przekazu

Przed wyborem formy przekazu należy wstępnie oszacować koszty. Koszty te możemy podzielić na:

  • koszty osobowe,

  • koszty materiałów i usług,

  • koszty ogólne i administracyjne.

Na koszty osobowe składają się wynagrodzenia wypłacane własnym pracownikom oraz osobom zatrudnionym na umowy zlecenie. Duże koszty osobowe wynikają z faktu, że zaangażowanie pracowników do przygotowania programu informacyjnego często wymaga od nich pracy po godzinach (szczególnie przy realizacji dużych imprez).

Na koszty usług składają się:

  • kopiowanie materiałów,

  • drukowanie,

  • napisanie tekstów,

  • formatowanie tekstu i przygotowanie do druku,

  • projekt grafiki,

  • usługi pocztowe,

  • usługi transportowe,

  • usługi wideo,

  • konsultacje w sprawach technicznych, w sprawach informowania społecznego,

  • usługi telekomunikacyjne,

  • sporządzenie listy adresowej (ewentualne korzystanie z bazy danych),

  • usługi turystyczne,

  • nagłośnienie i oświetlenie imprezy,

  • reklama w mediach komercyjnych,

  • usługi gastronomiczne,

  • usługi hotelarskie,

  • wynajęcie obiektów,

  • wynajęcie sprzętu (komputerów, rzutnika, tablic do prezentacji, rzutnika przezroczy).

Na koszty materiałowe składają się:

  • papier,

  • filmy,

  • materiały potrzebne do dekoracji,

  • drobne upominki dla uczestników,

  • żywność i napoje.



8.5. Partnerzy w programach informacyjnych

8.5.1. Współpraca ze szkołami.

Szkoły są dobrymi partnerami w programach informacyjnych, ponieważ nastawione są na szerzenie oświaty, a poza tym skupiają społeczność lokalną. Dyrektorzy szkół i nauczyciele często pełnią rolę liderów lokalnej społeczności i ich autorytet może być ważny, szczególnie przy poruszaniu kwestii potrzebnych lecz niepopularnych. Szkoły są ponadto dobrymi partnerami w programach informacyjnych ponieważ:

  • mogą być miejscem rozpowszechniania materiałów informacyjnych,

  • wyposażone są w sprzęt, który może być pomocny w przygotowaniu materiałów informacyjnych (komputery, kserokopiarki),

  • są miejscem funkcjonowania różnych kół zainteresowań, które mogą czynnie uczestniczyć
    w przygotowaniu materiałów informacyjnych,

  • są źródłem ekspertów w dziedzinie edukacji,

  • uczniowie mogą pomagać przy realizacji programów, ankiet itp.



8.5.2. Współpraca z organizacjami pozarządowymi.

Władze samorządowe powinny mieć dokładną listę instytucji pozarządowych działających na terenie gminy. Gdy zamierzenia gminy będą zbieżne z interesami tych organizacji, aktywnie pomogą one
w kształtowaniu i realizacji programu informacyjnego. Poniżej podano możliwe formy współpracy
z instytucjami pozarządowymi:

  • doradztwo w sprawach merytorycznych i w sprawach przekazu informacji - organizacje pozarządowe współpracują ze znanymi ekspertami, dysponują bazami danych na temat specjalistów, mają doświadczenie w docieraniu do odbiorców;

  • wsparcie finansowe lub współpraca w finansowaniu projektu - niektóre organizacje posiadają fundusze przeznaczone na informowanie i mogą uczestniczyć w kosztach projektu;

  • ocena przekazu - w chwili gdy materiał został przygotowany może być przetestowany na członkach organizacji pozarządowej;

  • udostępnianie kanałów informacyjnych - dysponują listami adresowymi, są dystrybutorami różnego typu materiałów i biuletynów, mogą pomagać w roznoszeniu materiałów informacyjnych;

  • działania równoległe - niektóre informacje mogą być publikowane w biuletynach organizacji pozarządowych.



8.6. Zestawienie przykładowych działań w zakresie edukacji

Poniżej zestawiono przykładowe działania w zakresie edukacji materiałów informacji społecznej:

  1. Druk materiałów informacyjnych.

  2. Produkcja filmów reklamowych i szkoleniowych.

  3. Szkolenia dla:

    • przedstawicieli gmin,

    • przedstawicieli Rad Osiedli,

    • nauczycieli szkół podstawowych i ponadpodstawowych,

  4. Odczyty i wystawy poświęcone problematyce odpadów niebezpiecznych.

  5. Konkursy dla przedszkolaków na „rysunek ekologiczny”.

  6. Konkursy dla szkół i turystów:

  • najładniejszy plakat ekologiczny,

  • największa ilość zebranych baterii.

  1. Sympozjum: odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych.



8.7. Przykładowe treści materiałów informacyjnych

Trucizny w śmieciach domowych

Nasze śmieci domowe są coraz bardziej niebezpieczne dla środowiska. Zawierają bowiem one, poza resztkami pokarmu, papieru, tworzyw sztucznych, także zużyte oleje silnikowe i smarowe, popsute świetlówki, baterie, termometry rtęciowe, przeterminowane lekarstwa, resztki farb, lakierów,
i rozpuszczalników, a także przeterminowane środki ochrony roślin i opakowania po nich. Choć nie wszystkie te substancje, w świetle obowiązującej ustawy o odpadach, należą do grupy odpadów niebezpiecznych, to są one powszechnie uważane za niezwykle szkodliwe. Uwalniane w trakcie ich rozkładu związki mogą dostać się do gleby, wód powierzchniowych, podziemnych, gdzie powodują ogromne szkody. Zdarza się, że związki te trafiają w końcu do produktów spożywczych.


Jakie zagrożenia powstają przy niewłaściwym obchodzeniu się z niektórymi odpadami ?

Zużyte akumulatory są bardzo groźnym źródłem skażeń środowiska z powodu zawartego w nich ołowiu i jego związków oraz kwasu siarkowego. Ołów jest pierwiastkiem trującym i praktycznie niezniszczalnym. Związki ołowiu mają negatywny wpływ na stan zdrowia organizmów żywych, na rozwój roślin i procesy zachodzące w środowisku wodnym. U ludzi ołów uszkadza praktycznie wszystkie komórki i narządy. Jest szczególnie niebezpieczny dla dzieci i młodzieży.


Większość farb i lakierów, rozpuszczalników, klejów, lepików itp. zawiera szkodliwe dla zdrowia substancje, takie jak np. formaldehyd, fenole, węglowodory aromatyczne i alifatyczne, a także metale ciężkie (m.in. cynk, ołów, miedź, tytan). Mogą mieć one działanie mutagenne, rakotwórcze i niszczące układ nerwowy.


Baterie maja bardzo krótki żywot i szybko trafiają do kosza. Niemal wszystkie one zawierają szkodliwe dla środowiska metale ciężkie, takie jak rtęć, ołów, nikiel, cynk, kadm.


Przepracowany olej jest prawdziwą beczką trucizn, ponieważ zawiera m.in. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, chlorowcopochodne i metale ciężkie (cynk, ołów, kadm, miedź). Ustalono, że:

1 litr przepracowanego oleju może zanieczyścić do 5 milionów litrów czystej wody pitnej;

1 litr oleju może pokryć cienką warstwą 1 ha powierzchni wody, utrudniając dostęp tlenu i powodując śmierć wielu organizmów żywych;

spalenie w niewłaściwych warunkach 1 tony oleju powoduje wydzielanie się do atmosfery ok. 10 kg substancji trujących.


Jedna świetlówka zawierają średnio ok. 40 mg rtęci, co przy 25 mln zużywanych w Polsce lamp tego typu daje ok. 1000 kg rtęci. W przypadku niewłaściwego postępowania ze zużytym świetlówkami, zawarta w nich rtęć może bardzo poważnie zanieczyścić wszystkie elementy środowiska. Zatrucie rtęcią powoduje u ludzi bardzo poważne zmiany w układzie nerwowym, co w najcięższych przypadkach może się zakończyć nawet śmiercią.


Poza wyżej wymienionymi odpadami, bardzo groźne dla środowiska są trucizny, które mogą powstawać przy niewłaściwym postępowaniu z :

  • termometrami i przeterminowanymi lekarstwami,

  • zużytymi odczynnikami fotograficznymi,

  • kosmetykami typu “spray”,

  • używanymi w ogródkach przydomowych środkami ochrony roślin i opakowaniami po nich.


Jak zmniejszać ich ilość odpadów niebezpiecznych ?

Dbaj o prawidłową eksploatację akumulatora samochodowego, co znacznie przedłuży jego żywotność.
stacjach benzynowych – przepracowane oleje,
dużych sklepach z materiałami budowlanymi – resztki farb i lakierów.
Po zebraniu tych odpadów, będą one unieszkodliwione w warunkach i przy zastosowaniu technologii bezpiecznych dla środowiska.

Odpady surowcowe segreguj w domu, osobno zbieraj makulaturę, szkło, tworzywa sztuczne i metale. Wypełnione worki odbierze firma wywozowa w wyznaczonym terminie.


Z odpadów organicznych roślinnych (liście, trawa, drobne gałęzie, obierki) możesz we własnym zakresie wytworzyć kompost, który wykorzystasz jako nawóz w swoim ogrodzie. Jeśli nie chcesz lub nie możesz kompostować we własnym zakresie, zgromadź te odpady w specjalnym worku. Zostaną one wówczas odebrane i przetworzone w powiatowej kompostowni.


Odpady budowlane, powstające przy remontach lub budowie domu, usuwaj wyłącznie do wcześniej zamówionych kontenerów, które na twoje zlecenie podstawi i odbierze firma wywozowa.


Pozostałe odpady w ramach usług komunalnych odbierze firma wywozowa i przewiezie na składowisko.


Odpady niebezpieczne (akumulatory, baterie, farby, przeterminowane lekarstwa, jarzeniówki) możesz oddać w wyznaczonym terminie do specjalnego samochodu, który będzie czekał w określonym punkcie.


Odpady wielkogabarytowe, takie jak stare meble, sprzęt AGD, RTV, odbierane będą w wyznaczonych terminach, w ramach tzw. wiosennych i jesiennych „wystawek”.


P A M I Ę T A J !


Każdy z nas może przyczynić się do zmniejszenia objętości wywożonych na składowisko śmieci. Wystarczy tylko już w domu zgnieść przed wyrzuceniem do śmietnika kartonik po napojach, plastikową butelkę lub puszkę po napojach.


Spalanie śmieci w domowych piecach może być źródłem bardzo silnego zanieczyszczenia środowiska. Dotyczy to szczególnie różnego rodzaju wyrobów z tworzyw sztucznych, których spalanie jest źródłem trujących gazów.


Do worka na makulaturę:

  • wrzucaj – stare gazety, książki, zeszyty, prospekty, katalogi, papierowe torby i worki, pudełka kartonowe i tekturowe.

  • nie wrzucaj – kalek, papierów przebitkowych, papieru i tektury pokrytych folią, kartoników po napojach i mleku, zabrudzonego i zatłuszczonego papieru, np. z opakowań po maśle, margarynie i mięsie.

Do worka na szkło:

  • wrzucaj – butelki i słoiki bez nakrętek, inne pojemniki szklane, stłuczkę szklaną bez dodatków metalowych i plastikowych.

  • nie wrzucaj – szkła okiennego i zbrojonego, luster, pobitych naczyń z fajansu i porcelany, szkła kryształowego, zużytych żarówek i świetlówek, nakrętek, kapsli i korków.

Do worka na plastik:

  • wrzucaj – czyste, bez nakrętek butelki po napojach oraz opakowania po środkach chemii gospodarczej i kosmetykach.

  • nie wrzucaj – folii gospodarczej, ogrodniczej i budowlanej, plastikowych siatek i toreb (tzw. reklamówek), woreczków foliowych, butelek po oleju silnikowym, tworzyw piankowych, styropianu.

Do worka na metale:

  • wrzucamy – puszki po konserwach, folie metalowe, tubki metalowe, naczynia do gotowania, narzędzia, druty, puszki po napojach, rury, metalowe zakrętki.

  • nie wrzucaj – puszek po lakierach i aerozolach, puszek po farbach i olejach.


Co możesz zrobić, aby zmniejszyć ilość odpadów ?

  • unikaj przedmiotów jednorazowego użytku!

  • napoje kupuj tylko w butelkach zwrotnych!

  • unikaj opakowań z materiałów problemowych, takich jak np. z PCW, ze zmiękczonych tworzyw piankowych. Lepiej jest kupować towary nie opakowane!

  • w trakcie zakupów korzystaj z toreb tekstylnych i siatek!

  • odpady niebezpieczne, takie jak zużyte akumulatory, baterie, świetlówki odstawiaj do miejsc specjalnie do tego celu wyznaczonych!


Unikajmy produktów zawierających agresywne substancje szkodliwe dla środowiska:

  • zamiast agresywnych środków czyszczących używaj środków delikatnych, szarego mydła, octu,

  • zamiast aerozoli z gazem kupuj kosmetyki w sztyfcie,

  • zamiast nawozów sztucznych stosuj w ogrodzie kompost.


Jak wykorzystać kompost z odpadów domowych

Kompostu należy używać tylko na powierzchni gleby - nie przekopuj go.

Rozsadzanie młodych roślin – 20 – 30% kompostu zmieszać z 70 – 80% ziemi;

Kwiaty doniczkowe - 20 – 30% kompostu zmieszać z 70 – 80% ziemi;

Grządki warzywne – płytko rozprowadzić na powierzchni grządki warstwą o grubości 1 – 2 cm lub też 1 – 3 kg/1 m2 jesienią lub wiosną. Dokarmianie można prowadzić tez w sezonie wegetacyjnym;

Trawnik – na wiosnę rozprowadzić ok. 1 kg na 1 m2 trawnika i przysypać lekko zwiędłą trawą;

Grządki z kwiatami – płytko rozprowadzić jesienią lub wiosną ok. 1 kg na 1 m2 grządki.


Ty też możesz chronić środowisko

Recykling 1 tony papieru pozwala na zaoszczędzenie:

  • 7 m3 miejsca na składowisku;

  • 26 500 litrów wody;

  • 1 476 litrów ropy;

  • 4 200 kWh energii – wystarczającej do ogrzania przeciętnego mieszkania przez okres pół roku.

Wyprodukowanie papieru z makulatury zamiast z pulpy drzewnej ogranicza ilość:

  • zużycia energii o 75%;

  • zanieczyszczeń powietrza o 74%;

  • ścieków przemysłowych o 35%.

metryczka


Wytworzył: ARCADIS Ekokonrem Sp. z o.o. /Oddział Bydgoszcz/, przy współpracy z p. Lemańczyk Jerzy - insp. ds. ochrony środowiska (15 lipca 2004)
Opublikował: Dominika Aniszewska (15 lipca 2004, 08:31:01)

Ostatnia zmiana: Dominika Aniszewska (29 listopada 2004, 11:06:47)
Zmieniono: zmiana czcionki

rejestr zmian tej informacji »


Liczba odsłon: 3941